1. Căn cứ pháp lý
Tội bức tử được quy định tại Điều 130 Bộ luật Hình sự 2015:
Điều 130. Tội bức tử
1. Người nào đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình làm người đó tự sát, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:
a) Đối với 02 người trở lên;
b) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai.
2. Cấu thành tội phạm của tội bức tử
2.1. Khách thể của tội phạm
Tội phạm xâm phạm vào quyền được sống của con người. Đối tượng tác động của tội phạm này là người lệ thuộc vào người phạm tội.
2.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc. Hành vi khách quan của tội phạm được thể hiện:
– Đối xử tàn ác với nạn nhân: người phạm tội có hành vi đối xử một cách độc ác, tàn bạo, có hành động gây đau khổ cho nạn nhân như: đánh đập, bỏ đói, bỏ rét, gây đau đớn về thể xác… đó là những hành vi trái pháp luật, gây nên sự căm phẫn trong xã hội, bị xã hội lên án, nhưng chưa đến mức gây thương tích hay gây tổn hại cho sức khỏe của người lệ thuộc. Tuy nhiên, hành vi của người phạm tội mà gây tổn hại sức khỏe hoặc gây thương tích cho nạn nhân thì sẽ phải truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều luật tương ứng như ội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
– Hành vi thường xuyên ức hiếp, ngược đãi: thường xuyên ức hiếp là việc đối xử bất công, bất bình đẳng cho người lệ thuộc mình trái với luân thường, đạo lý con người. Hành vi đối xử đó được lặp đi, lặp lại nhiều lần gây ra sự uất ức, bế tắc cho người bị lệ thuộc. Hành vi đó đã dồn họ vào chân tường và dẫn đến việc họ tự sát.
Ví dụ: Người vợ có chồng ngoại tình, thường xuyên bị chồng đánh chửi, không cho ăn, không cho ngủ nhà trên mà nhốt vào chuồng chỏ, vì quá uất ức vì sự đối xử tệ bạc, người vợ đã thắt cổ tự tử.
– Hành vi làm nhục: là hành vi xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người lệ thuộc mình như chửi bới, lăng mạ, sỉ nhục… gây tổn thương nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người đó. Hậu quả của tội bức tử là sự biến dạng hành vi của con người – xử sự tự sát của người lệ thuộc vào người phạm tội. Tội bức tử hoàn thành khi hậu quả xử sự tự sát của người lệ thuộc vào người phạm tội xảy ra. Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi khách quan và hậu quả của tội bức tử là mối quan hệ nhân quả giữa hành vi đổi xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc vào người phạm tội với hậu quả xử sự tự sát của nạn nhân.
2.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý.
2.4. Chủ thể của tội phạm
Là người mà nạn nhân lệ thuộc, có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo quy định của pháp luật
3. Hình phạt
* Khung cơ bản được quy định tại khoản 1 Điều 130 Bộ luật Hình sự 2015 có mức phạt tù từ hai năm đến bảy năm.
* Khung tăng nặng được quy định tại khoản 2 Điều 130 Bộ luật Hình sự 2015 có mức phạt tù từ năm năm đến mười hai năm, đây là trường hợp phạm tội làm nhiều người tự sát.
