Bệnh ORT ở gà (gây ra bởi vi khuẩn Ornithobacterium rhinotracheale) là một trong những bệnh hô hấp quan trọng trong ngành chăn nuôi gia cầm hiện nay. Bệnh có tốc độ lây lan nhanh, gây thiệt hại lớn nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Bà con thường gặp bệnh này ở các đàn gà nuôi mật độ cao, chuồng trại kém thông thoáng hoặc trong điều kiện thời tiết thay đổi đột ngột.
Bài viết dưới đây tổng hợp các biểu hiện thường gặp, cách điều trị hiệu quả và những lưu ý quan trọng để kiểm soát bệnh ORT theo tư vấn chuyên gia, đồng thời cập nhật góc nhìn thực tế nhằm giúp bà con chăm sóc đàn gà khỏe mạnh, phát triển ổn định.
Triệu chứng bệnh ORT ở gà và hướng điều trị
Một hộ chăn nuôi phản ánh rằng đàn gà thương phẩm 3 tháng tuổi xuất hiện các biểu hiện bất thường trong vòng 25 ngày gần đây: gà rướn cổ thở mạnh, chảy nước mũi, mắt sưng và dễ chảy nước mắt, cơ thể còi cọc, phân trắng, mào tái. Khi mổ khám thấy phổi có các đốm trắng và nhân giống bã đậu. Bà con đã sử dụng nhiều loại thuốc hô hấp nhưng không cải thiện.
Dựa trên mô tả lâm sàng, đây là những dấu hiệu điển hình của bệnh ORT. Bệnh thường xuất hiện kèm sốt, tiêu chảy, hen khẹc và tổn thương phổi dạng nốt vàng nhạt hoặc như bã đậu. Đây là đặc trưng khi phổi bị vi khuẩn gây viêm nặng.
Theo hm88, để điều trị ORT hiệu quả, chuyên gia gợi ý 3 phác đồ phổ biến. Bà con có thể chọn 1 trong 3 phác đồ sau:
- Enrofloxacin kết hợp Kanamycin
- Tilmicosin kết hợp Kanamycin
- Doxycyclin kết hợp Tylosin
Cho gà uống 1 lần/ngày trong thời gian từ 5–7 ngày. Liều lượng áp dụng theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất nhằm đảm bảo hiệu quả và tránh kháng thuốc.
Kết hợp các biện pháp hỗ trợ
Bên cạnh điều trị nguyên nhân gây bệnh, bà con cần xử lý các triệu chứng kèm theo để giúp gà phục hồi nhanh hơn. Các biện pháp hỗ trợ gồm:
- Sử dụng thuốc bổ gan, thuốc chống hen trong 1 tuần.
- Bổ sung chất điện giải, men vi sinh và vitamin để tăng sức đề kháng.
- Dọn dẹp chuồng trại, giảm stress cho đàn gà bằng môi trường sạch và khô ráo.
Việc bổ sung dinh dưỡng kết hợp thuốc điều trị giúp cơ thể gà cải thiện khả năng chuyển hóa, tăng sức chống chịu và rút ngắn thời gian hồi phục.
Các triệu chứng nghi ngờ và cách xử lý
Một trường hợp khác cho biết đàn gà đã có triệu chứng tái mào, kém ăn và hen khẹc trong khoảng 1 tuần. Chủ hộ đã sử dụng tilmicosin, colistin và amoxicillin nhưng không cải thiện.
Chuyên gia cho rằng đây là dấu hiệu nhiễm ORT nhưng phác đồ dùng trước đó chưa phù hợp. Một số loại thuốc như colistin hoặc amoxicillin không phải lựa chọn tối ưu để điều trị ORT nên hiệu quả không cao.
Phác đồ điều trị phù hợp
Theo tham khảo từ những người tham gia đá gà hm88, bà con có thể áp dụng một trong hai công thức sau:
- Enrofloxacin kết hợp Kanamycin
- Doxycyclin kết hợp Tylosin
Cho uống 1 lần/ngày và duy trì liên tục từ 7–10 ngày theo liều chuẩn.
Điều trị triệu chứng hen khẹc
Hen khẹc là dấu hiệu phổ biến khi gà bị tổn thương đường hô hấp. Để xử lý hiệu quả, bà con nên:
- Dùng thuốc bổ gan và hoạt chất chống hen như Bromhexin trong 7 ngày.
- Bổ sung chất điện giải Gluco–C kết hợp vitamin tổng hợp thay nước uống trong 2–3 tuần.
Song song, bổ sung men tiêu hóa, vitamin ADE, vitamin nhóm B và khoáng chất premix trong khẩu phần ăn khoảng 1 tháng giúp đàn gà phục hồi nhanh và tăng trưởng ổn định.
Lưu ý về quản lý chuồng trại
Bệnh ORT có tốc độ lây lan mạnh trong môi trường nuôi nhốt mật độ cao. Vì vậy, bên cạnh thuốc điều trị, việc cải thiện môi trường chăn nuôi đóng vai trò vô cùng quan trọng.
- Giảm mật độ nuôi nếu quá dày.
- Đảm bảo chuồng trại thông thoáng, có đủ oxy.
- Tránh gió lùa nhưng phải duy trì lưu thông khí tốt.
- Vệ sinh, sát khuẩn định kỳ để giảm lượng mầm bệnh.
Chỉ khi môi trường được tối ưu thì việc điều trị mới đạt hiệu quả cao.
Phân biệt bệnh ORT và bệnh CRD ghép E. coli
Có trường hợp gà 4 tháng tuổi bị ngáp và khó thở, mổ khám thấy phế quản có kén và gan có màng bọc. Dấu hiệu khiến bà con nghi ngờ bệnh ORT ghép E. coli.
Tuy nhiên, chuyên gia giải thích rằng bệnh ORT và CRD (bệnh viêm đường hô hấp mãn tính) có nhiều biểu hiện tương tự như: khó thở, ngáp, phân trắng. Nhưng vẫn có cách phân biệt rõ ràng:
Cách phân biệt hai bệnh
- Bệnh ORT: gan sưng, phổi có nốt bã đậu, mức độ lây lan nhanh.
- Bệnh CRD ghép E. coli: gan có màng giả, phế quản có kén, lây lan chậm hơn ORT.
Theo mô tả, trường hợp này phù hợp với CRD ghép E. coli chứ không phải ORT. Điều này đặc biệt đúng khi gà thả vườn, vì gà thả vườn ít khi mắc ORT do môi trường thông thoáng, mật độ thấp.
Nguyên nhân chủ yếu khiến bệnh ORT ở gà bùng phát mạnh là nuôi tập trung, chuồng kín, mật độ cao và thông khí kém. Vì vậy nếu gà thả vườn mà xuất hiện triệu chứng hô hấp thì phần lớn liên quan đến CRD hoặc E. coli hơn là ORT. Do đó bà con có thể yên tâm rằng đàn gà không bị ORT, nhưng cần điều trị theo hướng CRD kết hợp E. coli.
