Trong số các phương pháp ấp trứng hiện nay, ấp trứng gà tự nhiên bằng gà mái vẫn là cách phổ biến nhất trong chăn nuôi hộ gia đình. Đây là phương pháp tận dụng bản năng ấp trứng vốn có của gà mái, không đòi hỏi thiết bị phức tạp mà vẫn mang lại tỉ lệ nở cao nếu thực hiện đúng kỹ thuật. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, người nuôi cần nắm được quy trình ấp, cách chuẩn bị trứng, chăm sóc gà mái và xử lý các tình huống phát sinh. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách ấp trứng gà tự nhiên bằng gà mái chi tiết nhất, cập nhật theo kinh nghiệm thực tế và tiêu chuẩn chăn nuôi năm 2025, giúp bạn nâng cao tỉ lệ nở và đảm bảo sức khỏe đàn gà con.
Nguyên lý ấp trứng gà tự nhiên
Theo nguồn trích dẫn từ cm88, gà mái sau khi đẻ hết một đợt trứng sẽ xuất hiện bản năng ấp tự nhiên (thường gọi là gà lên ổ). Khi đó, cơ thể gà thay đổi nhiệt độ, hormone và hành vi để phù hợp quá trình ấp trứng. Người chăn nuôi chỉ cần chuẩn bị ổ ấp, chọn trứng phù hợp và hỗ trợ gà trong suốt giai đoạn ấp.
Ưu điểm của phương pháp này:
- Không tốn chi phí thiết bị.
- Gà mái tự điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm cho trứng.
- Tỉ lệ nở thường cao nếu chọn mái ấp tốt.
- Gà mái đảm nhiệm luôn việc úm và nuôi gà con.
Tuy nhiên, ấp tự nhiên cũng có hạn chế như số lượng trứng ít, phụ thuộc khả năng của từng mái và dễ bị tác động bởi thời tiết. Vì vậy, hiểu đúng kỹ thuật là điều cần thiết.
Cách ấp trứng gà tự nhiên đúng kỹ thuật
Thu và bảo quản trứng đúng cách
Thu gom trứng đều đặn mỗi ngày giúp trứng sạch, không bị dập nứt và tránh tình trạng gà đạp vỡ trứng trong ổ. Khi thu trứng, hãy bảo quản theo tiêu chuẩn:
- Đặt trứng theo hướng đầu to lên trên để bảo vệ buồng khí.
- Để nghiêng trứng khoảng 30 độ và đảo trứng mỗi ngày một lần.
- Độ ẩm nơi bảo quản: khoảng 50%, tránh nơi nắng chiếu hoặc gió lùa.
- Thời gian bảo quản tốt nhất: tối đa 5 ngày mùa hè, 7 ngày mùa đông.
Việc xử lý trứng trước khi ấp sẽ quyết định tỉ lệ nở rất lớn, vì trứng để quá lâu sẽ làm phôi yếu.
Chuẩn bị ổ ấp cho gà mái
Ổ ấp cần đảm bảo sạch, ấm và yên tĩnh. Đây là yếu tố quan trọng giúp gà mái yên tâm nằm ấp trong 21 ngày liên tục.
Ổ ấp đạt tiêu chuẩn nên có:
- Hình dạng: ổ tròn, dạng lòng chảo để trứng không bị lăn ra ngoài.
- Kích thước: đường kính 35–40cm tùy loại gà.
- Chất liệu: dùng rơm khô, phoi bào, hoặc rổ nhựa lót rơm.
- Vị trí: cao hơn mặt đất 0,5–1m, thoáng nhưng không có gió lùa.
- Hướng đặt ổ: nên đặt hướng Đông Nam để ổ ấp không quá nóng hay quá lạnh.
Chọn gà mái ấp đạt tiêu chuẩn
Không phải gà mái nào cũng ấp tốt. Một mái ấp tốt cần có đặc điểm:
- Nhanh nhẹn, khỏe mạnh, không bệnh tật.
- Ham ấp, ít bỏ ổ, có thói quen nằm lâu trong ổ.
- Lông dày, cánh to, ngực ấm, cơ thể cân đối.
- Không trong giai đoạn thay lông.
- Có bản năng bảo vệ ổ, biết xoay đảo trứng bằng chân và ngực.
Chọn trứng để ấp
Trứng để ấp cần đạt những tiêu chuẩn sau:
- Kích thước đồng đều, không quá to hoặc quá nhỏ.
- Vỏ trứng mịn, không nứt, không dập.
- Không chọn trứng dị dạng hoặc trứng đã rửa bằng nước.
- Số lượng trứng: gà mái to có thể ấp 15–18 trứng, mái nhỏ 10–12 trứng.
Soi trứng trong quá trình ấp
Theo nguồn tham khảo từ những người tham gia đá gà CM88, soi trứng giúp loại bỏ các trứng không có phôi hoặc phôi yếu, tránh lây nhiễm sang trứng khác.
- Ngày soi lần 1: Sau 6–7 ngày ấp.
- Trứng có phôi: thấy rõ tim phôi, mạch máu tỏa ra.
- Trứng không phôi: bên trong sáng trong suốt.
Bổ sung dinh dưỡng cho gà mái ấp
Trong suốt thời gian ấp, gà mái mất nhiều năng lượng và ít ra khỏi ổ, đặc biệt vào mùa lạnh. Bạn nên:
- Cung cấp thức ăn giàu dinh dưỡng: thóc, ngô, cám viên.
- Đảm bảo nước uống sạch đặt gần ổ.
- Nếu gà quá ham ấp, cần bắt ra ăn 1–2 lần mỗi ngày.
- Mùa đông có thể đặt máng ăn sát ổ để gà không phải di chuyển xa.
Vệ sinh ổ ấp
Ổ ấp bẩn sẽ khiến trứng bị nhiễm khuẩn, làm giảm tỉ lệ nở. Hãy:
- Thay rơm nếu bị ướt, bẩn hoặc dính phân.
- Dọn trắng ổ trước khi vào mùa ấp.
- Không tái sử dụng rơm bẩn để tránh mầm bệnh.
Những lưu ý quan trọng khi ấp trứng gà tự nhiên
- Thời điểm ấp phù hợp: mùa xuân và mùa thu là thời điểm lý tưởng vì thời tiết mát mẻ, trứng dễ nở, gà con khỏe mạnh.
- Làm mát ổ ấp vào mùa hè: che nắng, lắp quạt thông gió hoặc phun sương để tránh trứng quá nhiệt.
- Giữ ấm mùa đông: dùng đèn sưởi, che chắn chuồng, không để gió lùa trực tiếp.
- Không di chuyển ổ ấp: trừ trường hợp bất khả kháng. Nếu cần chuyển, hãy làm vào ban đêm và thật nhẹ nhàng.
- Chống chuột, rắn: đặt ổ cao, vệ sinh chuồng tránh thu hút động vật gây hại.
- Theo dõi gà con nở: không nên can thiệp tách vỏ trứng quá sớm để tránh làm gà con bị yếu.
Với cách ấp trứng gà tự nhiên bằng gà mái nêu trên, bạn hoàn toàn có thể ấp trứng gà tự nhiên với tỉ lệ nở cao, giúp quá trình chăn nuôi đạt hiệu quả và an toàn hơn. Chúc bạn thành công với phương pháp ấp trứng gà tự nhiên!
