Trong chăn nuôi gia cầm, hiện tượng gà cắn mổ nhau là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là ở các trang trại chăn nuôi thâm canh hoặc quy mô nhỏ. Hiện tượng này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất của đàn gà. Tại Việt Nam, nơi chăn nuôi gà là ngành công nghiệp chủ lực, việc tìm hiểu nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục hiện tượng này là vô cùng cần thiết. Bài viết này phân tích chi tiết hiện tượng gà cắn mổ nhau, từ nguyên nhân, biểu hiện đến các giải pháp hiệu quả để hạn chế.
Hiện tượng gà cắn mổ nhau là gì?
Cắn mổ nhau, còn được gọi là ăn thịt đồng loại, là hành vi gà mái trong cùng đàn tấn công, mổ hoặc cắn lẫn nhau, thường nhắm vào các bộ phận cơ thể như lông, mào, đuôi, hoặc thậm chí là lỗ huyệt. Hành vi này có thể dẫn đến thương tích, chảy máu, nhiễm trùng, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong. Nó phổ biến ở gà thịt và gà mái đẻ, đặc biệt là trong các hệ thống chuồng nuôi mật độ cao.
Hành vi mổ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, từ gà con (1 đến 2 tuần tuổi) đến gà trưởng thành và thường gia tăng trong điều kiện môi trường bất lợi hoặc quản lý chuồng trại kém.
Nguyên nhân gây ra hiện tượng cắn mổ nhau giữa các con gà
Theo chuyên gia QQ88 chia sẻ: Hiện tượng mổ lông được xác định là do ba yếu tố chính gây ra: di truyền; thói quen; các yếu tố môi trường và quản lý; và chăm sóc và cho ăn. Rất khó để xác định nguyên nhân chính; các nguyên nhân sau đây đã được tóm tắt:
- Mật độ nuôi cao: Hiện tượng cắn mổ nhau thường xảy ra ở các trang trại có mật độ nuôi cao. Thực tế, mật độ nuôi càng cao thì hiện tượng cắn mổ nhau càng nhiều. Mật độ nuôi hợp lý cho sự phát triển bình thường của gà mái là 7 đến 9 con/m². Chuồng và không gian nuôi chật hẹp, hạn chế thói quen đào bới và làm tổ, vốn là nguyên nhân gây ra hiện tượng cắn mổ nhau.
- Quá nhiệt: Gà rất nhạy cảm với nhiệt độ quá cao trong chuồng. Nếu nhiệt độ chuồng quá cao, chúng sẽ trở nên bực bội và hung dữ hơn. Do đó, điều quan trọng là phải đảm bảo chuồng được thông gió tốt và ở nhiệt độ lý tưởng cho sự phát triển của chúng.
- Quá sáng: Ánh sáng rất cần thiết trong chuồng gà, nhưng ánh sáng quá sáng và kéo dài quá lâu sẽ khiến gà mái căng thẳng hơn và khuyến khích gà cắn mổ nhau.
- Thức ăn và nước uống: Thiếu thức ăn và nước uống hoặc thiếu không gian cho máng ăn và bát nước, trong trường hợp này gà phải chiến đấu với nhau để tranh giành thức ăn và nước uống, những con yếu nhất dễ bị thương; máu và vết thương là những yếu tố kích thích sự xuất hiện của hành vi cắn mổ nhau trong cả đàn.
- Chế độ ăn uống không cân bằng: có thể nhiều năng lượng, ít chất xơ, ít protein, mất cân bằng axit amin và thiếu một số chất dinh dưỡng khác như vitamin, khoáng chất và nguyên tố vi lượng.
- Bằng cách nuôi chung những con gà ở các độ tuổi khác nhau hoặc có đặc điểm thể chất khác nhau trong cùng một đàn, những đặc điểm này sẽ kích thích “sự tò mò” của gà, khiến chúng cắn mổ nhau.
- Trong đàn có những con gà mái què, khuyết tật hoặc bị thương, những con gà mái này vừa là nạn nhân vừa là tác nhân gây ra tình trạng cắn mổ nhau.
- Gà rất hung dữ: đừng cắt mỏ chúng.
Hậu quả của việc mổ gà lẫn nhau
Hiện tượng gà cắn mổ nhau gây ra hậu quả rất nghiêm trọng:
- Gà bị thương và tử vong: Mổ có thể gây rách da, chảy máu và nhiễm trùng, dẫn đến tăng tỷ lệ tử vong (lên đến 10-20% ở đàn lớn).
- Năng suất giảm: Gà mái đẻ có sản lượng trứng giảm (5-15%), gà thịt phát triển chậm hơn do căng thẳng và bị thương.
- Chi phí tăng: Người nông dân phải tốn nhiều tiền hơn cho thuốc men, chất độn chuồng hoặc thay thế những con gà chết.
- Tác động về mặt tâm lý: Hành vi mổ lan rộng khắp đàn, gây sợ hãi cho gà và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của chúng.
Cách phòng ngừa, ngăn chặn gà mổ lẫn nhau
Dựa trên những nguyên nhân trên, các biện pháp sau đây được khuyến cáo để ngăn ngừa tình trạng ăn thịt đồng loại:
Để khắc phục hiện tượng gà mái cắn mổ nhau, người chăn nuôi cần chú ý điều chỉnh mật độ nuôi gà phù hợp, đảm bảo chuồng trại thông thoáng, hạn chế ánh nắng chiếu trực tiếp vào chuồng quá lâu và trong thời gian nắng quá gắt, nhiệt độ ngoài trời cao.
Những người tham gia đá gà qq88 chia sẻ: Người chăn nuôi cũng nên thường xuyên kiểm tra chất lượng thức ăn và đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cho gà, đặc biệt là giai đoạn gà đang mọc lông, gà mái thay lông và gà mái đang đẻ trứng để năng suất cao.
Ngoài ra, người chăn nuôi phải cung cấp đủ nước uống cho gà mái. Đối với gà mái đẻ công nghiệp, nên cắt mỏ trước khi đẻ từ 2 đến 3 tháng để đảm bảo sức khỏe cho đàn và tránh tình trạng cắn mổ nhau.
Gia cầm bị thu hút bởi máu và vết thương, vì vậy điều quan trọng là phải nhanh chóng đưa những con bị thương ra khỏi đàn. Hàng rào chuồng gà không được có vật sắc nhọn có thể gây rụng lông, rách da hoặc các thương tích khác.
Cắt mỏ: Cắt mỏ là một biện pháp phổ biến để ngăn ngừa gà mổ lông. Việc cắt mỏ nên được thực hiện bởi kỹ thuật viên có trình độ, sử dụng dao được làm nóng để tránh chảy máu hoặc máy cắt mỏ tự động (máy có thể cắt 1.500 gà con/giờ, nhiệt độ lưỡi cắt: 600-800 °C). Cắt mỏ được thực hiện ở gà thịt lúc 10-12 ngày tuổi, gà mái đẻ lúc 7-8 tuần tuổi hoặc 12-16 tuần tuổi. Tránh tiêm vắc-xin hoặc bất kỳ tác nhân gây căng thẳng nào khác một tuần trước và hai tuần sau khi cắt mỏ.
Điều trị gà cắn mổ nhau
Khi đàn gà của gia đình bạn bắt đầu cắn mổ nhau và bạn không tìm ra nguyên nhân cụ thể, bạn cần một giải pháp can thiệp toàn diện cho đàn gà.
Bước đầu tiên là nhanh chóng cách ly đàn gà, những con gà hay cắn mổ nhau cần cách ly khỏi đàn, sau đó dùng xanh methylen bôi vào vết thương của gà để ngăn gà tiếp tục mổ, pha thêm Catosal cho gà uống với liều lượng 1cc/2 lít nước, cho gà uống liên tục trong khoảng 3 ngày, chú ý thông thoáng chuồng trại, điều chỉnh mật độ, nhiệt độ, ánh sáng; hạn chế các tác động làm xáo trộn đàn gà.
Đối với các trang trại nhỏ, người chăn nuôi có thể sử dụng rau xanh đã rửa sạch, bó thành bó và treo xung quanh để gà ăn, tránh cắn mổ lẫn nhau. Bổ sung khoáng chất vào thức ăn, trộn lysine và methionine vào thức ăn cho gà, tăng hàm lượng protein và duy trì cho đến khi đàn gà ổn định.
Cuối cùng, người nông dân nên nhớ kiểm tra cẩn thận máng ăn và bát nước để đảm bảo có đủ thức ăn và nước sạch, tươi cho gà.
Mổ lông là hiện tượng thường gặp trong chăn nuôi gia cầm thâm canh và có thể xảy ra ngay cả ở những đàn được quản lý tốt. Tuy nhiên, các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt và chặt chẽ có thể hạn chế hiện tượng này.
Hiện tượng gà căn mổ nhau là một thách thức lớn trong chăn nuôi gia cầm, gây thiệt hại kinh tế và ảnh hưởng đến sức khỏe đàn. Nguyên nhân chính là mật độ nuôi cao, suy dinh dưỡng, thiếu ánh sáng, stress nhiệt và các yếu tố xã hội. Quản lý chuồng trại đúng cách, cho ăn đầy đủ, chiếu sáng phù hợp và chăm sóc sức khỏe thường xuyên có thể giúp người chăn nuôi giảm thiểu hiện tượng này. Tại Việt Nam, nơi chăn nuôi gia cầm đóng vai trò quan trọng, việc áp dụng các biện pháp chống cắn mổ nhau không chỉ giúp tăng năng suất mà còn đảm bảo tính bền vững của ngành. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện đúng cách, người chăn nuôi có thể duy trì đàn gà khỏe mạnh, năng suất cao và giảm thiểu thiệt hại do cắn mổ nhau gây ra.
