Tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ là trường hợp người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng phong kiến lạc hậu hoặc do hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con mới đẻ hoặc vứt bỏ đứa trẻ đó dẫn đến hậu quả là đứa trẻ chết.
1. Căn cứ pháp lý
Tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ được quy định tại Điều 124 Bộ luật Hình sự 2015, theo đó:
Điều 124. Tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ
1. Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Cấu thành tội phạm của tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ
2.1. Mặt khách thể
Hành vi giết con mới đẻ xâm phạm tính mạng của người khác một cách trái pháp luật, đặc biệt khi người đó lại có mối quan hệ ruột thịt, huyết thống với người phạm tội.
Nạn nhân phải là con mới đẻ – tức là con mới sinh trong vòng 7 ngày tuổi và đó phải là con do chính người phạm tội (người mẹ) sinh ra.
2.2. Mặt khách quan
Hành vi giết con mới đẻ thường được thể hiện dưới dạng không hành động như: bỏ con đói cho đến chết, không cho trẻ ăn, uống, không cho bú, không chăm sóc trẻ dẫn đến hậu quả là đứa trẻ chết; hay cũng có thể được thể hiện dưới dạng hành động như người mẹ có những hành vi làm cho trẻ ngạt thở (bóp mũi, úp gối lên mặt con, vứt bỏ ngoài đường…) dẫn đến hậu quả là đứa trẻ bị chết.
Việc giết con không phải do một ác ý nào mà do hoàn cảnh bất đắc dĩ hoặc do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu (như người phụ nữ không có chồng mà sinh con hoang, do sợ dư luận mà phải giết con); hoặc do hoàn cảnh khách quan đặc biệt (như đứa trẻ mới sinh có khuyết tật)…Nếu giết con mình vì một lý do nào khác không phải do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hay hoàn cảnh đặc biệt thì không được xác định là tội phạm này mà phải định tội giết người.
2.3. Mặt chủ quan
Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý. Khi thực hiện hành vi phạm tội, người mẹ đang trong tình trạng tâm – sinh lý không bình thường, khả năng nhận thức và kiềm chế đều bị hạn chế.
2.4. Mặt chủ thể
Tội phạm có chủ thể đặc biệt, đó là những người mẹ đang trong tình trạng mới sinh con trong vòng 7 ngày tuổi, có năng lực trách nhiệm hình sự. Do đây là tội phạm ít nghiêm trọng nên người mẹ là chủ thể phải đạt từ đủ 16 tuổi trở lên. Vì vậy, đối với những bà mẹ bất đắc dĩ chưa đủ 16 tuổi mà giết con mới sinh của mình sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự.
3. Hình phạt
Tội này chỉ có khung cơ bản được quy định tại Điều 124 Bộ luật Hình sự 2015 có mức phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm. Người phạm tội trong trường hợp này là người mẹ sinh ra nạn nhân với tình mẫu tử. Người mẹ đó, dù phạm tội với bất kỳ lý do gì thì cũng là người đầu tiên bị mất mát, bị tổn thất về tinh thần rất nặng nề. Việc họ phải giết bò đứa trẻ là do tư tưởng lạc hậu, bị ảnh hưởng nặng nề do tồn dư của xã hội cũ để lại, những sự lạc hậu đó đã dồn người mẹ vào chân tường, bế tắc và tuyệt vọng, họ là thủ phạm đồng thời chính họ cũng là nạn nhân của những tư tưởnglạc hậu, những hoàn cảnh éo le trong cuộc sống.
